کد مطلب:211038 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:112
مالیات و خراج در عهد امام صادق
زندگانی امام جعفر صادق فرزند امام محمد باقر كه از ائمه اثنی عشر شیعه امامیه و از سادات و بزرگان اهلبیت عترت و طهارت می باشد در یك تحول تاریخی بین دو سیاست مختلف مقتدر اموی و عباسی تصادف كرد یعنی از سال 80 تولد آن حضرت تا سال رحلت او كه قریب هشتاد سال می شود عصر انقلاب سیاسی بوده یك دولت خونخوار مقتدری عیاش و با عصبیت در حال ضعف و فتور رو به سقوط رفت و یك دولت تازه كاری به دستیاری ایرانیان آزموده روی كار آمد یكی از مسائل مهمی كه در این عصر مورد توجه و در عین حال از معضلات شئون اجتماعی به شمار می رفت مسئله خراج بود كه در حقیقت سیاسی خارجی و داخلی و شئون زندگانی اجتماعی اسلام را می توان از مسئله خراج بدست آورد.
خراج یا مالیات كه از جزیه و حقوق دیوانی این روز یا حقوق شرعی صدر اسلام مانند زكوة وصول می شد و به صندوق بیت المال مسلمین ریخته می شد در این عصر به حد كمال ارتقاء رسید و در خور بحث مفصلی است [1] .
مادر كتاب جهان اسلام و اسلام در جهان از این موضوع تحت عنوان ثروت در اسلام شمه ای گفتیم و متذكر شدیم كه صندوق بیت المال مسلمین در عهد شیخین یك وضع خاصی داشت كه با حكومت دینی آنها متناسب بود و در عهد امویان تا عبدالملك مروان نیز وضعی خاص داشت و در حكومت بنی عباس رنگی دیگر به خود گرفت زیرا ضرب سكه در زمان امام محمد باقر (ع) به تعلیم آن حضرت شد و معاملات كالائی روی مبانی داد و ستد نقدی رفت و غنائم خرید و فروش می شد و قصاص بدیات مبدل می گردید و جزیه و خراج و عنوة و فی ء كه هر یك فصلی خاص داشت به صورت وجهی نقد در آمد و خمس كه سهم ذوی القربی و یتامی مساكین - ابناء السبیل بود به آنها داده می شد و قسمتی هم به نام سهم امام به صندوق بیت المال ریخته می شد تا بین مسلمین بالسویه تقسیم گردد.
خراج یا مالیات كه از جزیه و حقوق دیوانی این روز یا حقوق شرعی صدر اسلام مانند زكوة وصول می شد و به صندوق بیت المال مسلمین ریخته می شد در این عصر به حد كمال ارتقاء رسید و در خور بحث مفصلی است [1] .
مادر كتاب جهان اسلام و اسلام در جهان از این موضوع تحت عنوان ثروت در اسلام شمه ای گفتیم و متذكر شدیم كه صندوق بیت المال مسلمین در عهد شیخین یك وضع خاصی داشت كه با حكومت دینی آنها متناسب بود و در عهد امویان تا عبدالملك مروان نیز وضعی خاص داشت و در حكومت بنی عباس رنگی دیگر به خود گرفت زیرا ضرب سكه در زمان امام محمد باقر (ع) به تعلیم آن حضرت شد و معاملات كالائی روی مبانی داد و ستد نقدی رفت و غنائم خرید و فروش می شد و قصاص بدیات مبدل می گردید و جزیه و خراج و عنوة و فی ء كه هر یك فصلی خاص داشت به صورت وجهی نقد در آمد و خمس كه سهم ذوی القربی و یتامی مساكین - ابناء السبیل بود به آنها داده می شد و قسمتی هم به نام سهم امام به صندوق بیت المال ریخته می شد تا بین مسلمین بالسویه تقسیم گردد.
[1] اين مقاله با تصرف از نوشته استاد يوسف يعقوب سكوني در كتاب اشعة من حيات الصادق ترجمه و نقل شد ص 100 ج 2.